Mazda to firma słynąca z produkowania samochodów nowatorskich technicznie i cechujących się doskonałymi właściwościami jezdnymi. Niewiele osób jednak wie, że japońska firma ma również długie doświadczenie w produkcji SUV-ów.
Niezwykły fenomen konsumencki, jakim jest dziś popyt na samochody typu SUV, rozwinął się w pełni zaledwie na przestrzeni ostatnich 15 lat. Jednak Mazda produkowała samochody 4x4 znacznie dłużej.
Podobnie jak u większości producentów samochodów, także pierwsze pojazdy 4x4 Mazdy miały o wiele bardziej użytkowy charakter. Tak było w przypadku Mazdy Pathfinder XV-1. Ten wytrzymały samochód terenowy przypominający sylwetką Toyotę Land Cruiser i Land Rovera, został zaprojektowany w Hiroszimie, ale był montowany i sprzedawany wyłącznie w Birmie, w latach 1970-1973.
Popularny w wojsku i policji, napędzany silnikiem o mocy 90 KM, oferowany był w wersji z płóciennym dachem lub jako zamknięta odmiana dziewięciomiejscowa, w dużej mierze nieznana światu, choć pojedyncze egzemplarze można jeszcze dziś zobaczyć na drogach Myanmaru.
Od lat 60. ubiegłego wieku produkcja pickupów Mazdy rosła przez kolejne dwie dekady, a kolejny model, który można było uznać za wchodzący w skład gamy typu SUV, powstał na bazie 4. generacji pickupów serii B. Mazda Proceed Marvie, wprowadzona na rynek w 1991 r., była wyposażona w trzy rzędy siedzeń i produkowana tylko w wersji z kierownicą po prawej stronie na rynki Japonii i Azji, natomiast w Australii znana była jako Ford Raider.
Biorąc pod uwagę zauroczenie Amerykanów pojazdami terenowymi, nie dziwi fakt, że w 1991 r. Mazda także wprowadziła na tamtejszy rynek pojazd z napędem 4x4. Mazda Navajo była w zasadzie rebrandowaną wersją Forda Explorer Sport i powstawała w Kentucky.
Sprzedawana wyłącznie w Stanach Zjednoczonych, była dwudrzwiowym SUV-em z napędem na cztery koła i odróżniała się od bliźniaczego Forda wlotem powietrza do silnika oraz innymi felgami i reflektorami. Napędzana przez 4-litrowy silnik benzynowy V6, do wyboru z czterobiegową automatyczną lub pięciobiegową manualną skrzynią biegów, Mazda Navajo zakorzeniła na dobre ideę SUV-a u amerykańskich dealerów Mazdy, zanim w 1994 r. zaprzestano produkcji tego modelu.
Podobna kooperacja dotyczyła także przemianowanego Suzuki Escudo sprzedawanego jako Mazda Proceed Levante w Japonii pod koniec lat 90. XX wieku.
Mazda Tribute
Dopiero wraz z nadejściem XXI w. Mazda wprowadziła na rynek swój pierwszy znaczący model SUV: Mazdę Tribute. Opracowana wspólnie z ówczesnym udziałowcem japońskiej marki, Fordem, Tribute bazowała na platformie Mazdy 626 i stworzyła podstawy dla Forda Escape czy Maverick, jak nazywano go w Europie.
Oba samochody zadebiutowały w 2000 r., a Mazda Tribute pojawiła się w tym roku na Los Angeles Motor Show. Na potrzeby amerykańskiego rynku ten model produkowany był obok Forda Escape w Missouri oraz jednocześnie w Hiroszimie. W Europie model pojawił się w 2001 r. do wyboru z silnikami benzynowymi 2.0, 2.3 i 3.0 V6 o mocach odpowiednio: 124, 150 i 197 KM. Sprzedaż tego pojazdu, dostępnego z napędem na obie osie zakończyła się w Europie w 2007 r.
W tym samym roku, gdy zarówno na rynku amerykańskim, jak i innych rynkach światowych wprowadzono do sprzedaży drugą, unowocześnioną generację Tribute, Mazda była już w pełni pochłonięta prawdziwą eksplozją sprzedaży SUV-ów w Ameryce Północnej i wprowadzała właśnie na rynek pierwszą generację CX-9. Sportowo wyglądający SUV z dynamicznie opadającą linią dachu, zaokrąglonymi błotnikami i śmiałym grillem dzielił niektóre części mechaniczne z modelami Forda. Jednak w przeciwieństwie do wcześniejszych modeli, oferowanych w partnerstwie z innymi producentami, które Mazda realizowała w segmencie SUV, był to bezdyskusyjnie pierwszy prawdziwie niezależny SUV Mazdy i samochód, który wyrażał styl Mazdy i koncentrację na dynamice jazdy.
Mazda CX-9
Siedmiomiejscowy CX-9 o długości ponad pięciu metrów był dużym amerykańskim SUV-em napędzanym silnikami benzynowymi V6 i nie był przeznaczony do sprzedaży w Europie, jednak małe partie sprowadzane były oficjalnie przez wybrane rynki.
Do Polski poprzez oficjalną sieć sprzedaży Mazda Motor Poland trafiło 309 szt. Mazdy CX-9 w latach 2009-2011 oraz 314 egzemplarzy w latach 2014-2016.
Drugim modelem noszącym oznaczenie CX była Mazda CX-7, oparta na modelu koncepcyjnym MX-Crossport, który został zaprezentowany podczas LA Motor Show 2006.
Mazda CX-7
Mazda CX-7, oferowana z napędem na przednie i wszystkie koła, napędzana była 260-konnym, turbodoładowanym silnikiem benzynowym o pojemności 2,3 l. W 2009 r. Mazda zaoferowała 2,2-litrowy silnik wysokoprężny o mocy 173 KM, co wpłynęło na wzrost popularności tego modelu w Europie. W Polsce w latach 2008-2013 z salonów na drogi wyjechały 1392 sztuki tego modelu.
Jednak dopiero wprowadzenie na rynek kolejnego SUV-a miało zmienić pozycję Mazdy wśród producentów usportowionych pojazdów z terenowymi aspiracjami.
Przełomowy model dla Mazdy, CX-5 był pierwszym samochodem wyposażonym w technologię Skyactiv i pierwszym zaprojektowanym zgodnie ze stylistyką KODO. Debiutujący w 2012 r. jako pierwszy model nowej generacji, CX-5 był wyposażony w najnowszą, autorską technologię silnika, skrzyni biegów oraz konstrukcji podwozia i nadwozia. Samochód był napędzany przez 2,2-litrowe silniki wysokoprężne Skyactiv-D i 2-litrowe jednostki benzynowe Skyactiv-G, zarówno w wersji z napędem na wszystkie koła, jak i tylko na przednie.
Mazda CX-5
Ten prawdziwie światowy model został wybrany Japońskim Samochodem Roku 2012 i stał się przełomowym elementem w historii sukcesów Mazdy na najważniejszych rynkach. Najlepszym potwierdzeniem popularności CX-5 w Polsce była pierwsza pozycja na liście wszystkich modeli Mazdy i aż 32-procentowy udział w 2013 r., który był pierwszym pełnym rokiem sprzedaży tego modelu.
CX-5 II generacji nadal cieszy się ogromną popularnością jako rodzinny SUV, a niedawno jej zaktualizowana wersja z rocznika modelowego 2020 jest kluczową pozycją aktualnej oferty marki na świecie.
Mazda CX-3
Z uwagi na fakt, że zainteresowanie kierowców samochodami typu SUV-y rozszerzyło się także na inne pojazdy różnej wielkości, w 2015 r. do CX-5 dołączył mniejszy model - Mazda CX-3, który dzieli swoją platformę z Mazdą 2. Mazda CX-3 oferowana z możliwością wyboru napędu na przednie lub wszystkie koła, była dostępna zarówno z silnikami wysokoprężnymi, jak i benzynowymi.
Dzięki szerszej gamie SUV-ów, w 2019 r. łączna sprzedaż CX-5 i CX-3 stanowiła niemal 55% sprzedaży Mazdy w Polsce. Niebawem popularny crossover segmentu B przejdzie zmiany modelowe na 2021 r.
Mazda CX-8
Inne dostępne na światowych rynkach modele typu SUV to m.in. Mazda CX-8, czyli dłuższa, siedmiomiejscowa wersja CX-5, największy SUV Mazdy w Japonii, gdzie nie jest oferowana CX-9. Mazda CX-8, sprzedawana również w Australii, Nowej Zelandii, Azji Południowo-Wschodniej i Chinach, jest napędzana przez wolnossące lub turbodoładowane 2,5-litrowe silniki benzynowe, a na niektórych rynkach także przez wysokoprężny 2,2-litrowy Skyactiv-D, spotykany w europejskich modelach CX-5.
Mazda CX-4, produkowana i sprzedawana wyłącznie w Chinach, to z kolei SUV inspirowany stylem coupé z dynamicznie opadającą linią dachu, wprowadzony na rynek w 2017 r.
Najnowszym z gamy światowych modeli jest Mazda CX-30. Wprowadzona do sprzedaży w 2019 r., wchodzi w skład nowego dla Mazdy segmentu kompaktowych SUV-ów, a po Maździe3 jest drugim modelem marki reprezentującym nową generację i drugim, w którym zastosowano silnik benzynowy z systemem samoczynnego zapłonu sprężonej mieszanki sterowanego świecą - Skyactiv-X.
Najnowszy model SUV w gamie mazdy to MX-30. To w pełni elektryczny model, który zadebiutuje w polskich salonach we wrześniu tego roku.