ABS i ESP. Co musisz o nich wiedzieć

Systemy ESP i ABS od pewnego czasu stanowią standardowe wyposażenie wszystkich samochodów. Znaleźć je można we dużych i luksusowych pojazdach, ale również np. miejskiej Skodzie Citigo.

Jak działają te systemy i do czego się przydają?

ABS to system, który zapobiega blokowaniu kół podczas hamowania. Warto powiedzieć to jasno i wyraźnie: zadaniem ABS-u nie jest skracania drogi hamowania! Przeciwnie, w niektórych warunkach (lód, śnieg) ABS drogę hamowania wydłuża. Jednak dzięki temu, że elektronika nie dopuszcza do zablokowania kół (pulsacyjnie zwiększając i zmniejszając siłę hamowania), kierowca ma zachowaną zdolność do kierowania autem, dzięki czemu może podjęć próbę ominięcia przeszkody.

Gdy w samochodzie nie ma ABS-u mocne hamowanie często kończy się zablokowaniem kół. Wówczas samochód staje się wielką, bezwładną i niesterowalną masą, która podąża w kierunku wyznaczonym przez prawa fizyki. Kręcenie kierownicą zda się na nic, dopóki kierowca nie zdecyduje się na puszczenie hamulca (a jest to czynność trudna psychicznie, przecież chodzi o jak najszybsze wyhamowanie).

W praktyce ingerencja ABS-u jest odczuwalna jako "chrobotanie" pod pedałem hamulca. Trzeba zdawać sobie z tego sprawę zawczasu, by w zaskoczeniu nie puścić hamulca. Warunkiem maksymalnie efektywnego hamowania i działania systemu jest mocny nacisk na pedał hamulca.

Znacznie bardziej skomplikowanym systemem jest układ stabilizacji jazdy, zwany potocznie ESP (Electronic Stability Program, przy jest to nazwa zastrzeżona przez jednego z producentów, inne nazwy to m.in. DSC, ESC, VDS).

ESP składa się z jednostki centralnej oraz szeregu czujników - obrotów kół, położenia kierownicy, prędkości samochodu, przyśpieszenia bocznego, położenia pedału gazu itp. Na podstawie tych danych komputer oblicza założony tor jazdy samochodu, to znaczy odczytuje zamierzenia kierowcy. Następnie ten "teoretyczny" tor jest porównywany z praktycznym, a więc z tym, co się naprawdę dzieje z samochodem.

Jeśli wystąpią różnice, np. samochód wyjeżdża przodem z zakrętu (promień skrętu jest mniejszy niż wynikałoby ze skrętu kierownicy) lub też w poślizg zaczyna wpadać tylna oś (poślizg nadsterowny), elektronika natychmiast zaczyna podejmować działania obronne, jeszcze zanim kierowca w ogóle się zorientuje w zagrożeniu.

- Przyczyny wpadnięcia w poślizg są bardzo różne - czasami do poślizgu może doprowadzić plama oleju na drodze. To powinno nas uczulić, że za kierownicą wymagana jest cały czas koncentracja. Niedbała pozycja i brak skupienia może spowodować, że nie zauważymy zagrożenia i nie będziemy w stanie skutecznie na nie reagować. Warto zadbać również o dobre opony, które zawsze powinny być dopasowane do pory roku – to właśnie od ich przyczepności zależy nasze bezpieczeństwo – radzi instruktor Szkoły Auto ŠKODA, Radosław Jaskulski.

Główną "bronią" ESP jest możliwość włączania hamulców (dodatkowo układ może odejmować "gazu"), system robi to jednak inaczej niż kierowca - może bowiem przyhamować tylko wybrane pojedyncze koło, może przyhamować koła jednej osi, a nawet np. prawe przednie i lewe tylne. Wszystko po to, by już w zarodku zdusić poślizg i zachować stabilny tor jazdy samochodu.

Dzięki możliwości hamowania poszczególnymi kołami elektronika wygasza poślizg znacznie skuteczniej niż nawet doświadczeni kierowcy. Zwykle jedyną informacją, że było jakieś zagrożenie, a ESP miał co robić, jest migająca kontrola na desce rozdzielczej... Trzeba jednak pamiętać, że ESP nie oszuka ani nie łamie praw fizyki. Jeśli kierowca znacznie przesadzi z prędkością wejścia w zakręt, to żaden system mu nie pomoże...

Warto dodać, że układ ESP stanowi również bazę dla wielu kolejnych systemów, które ułatwiają życie kierowcy. Elementy ESP wykorzystywane są m.in. przez system Brake Assist (jeśli kierowca gwałtownie położy nogę na hamulcu, system "dociśnie" hamulce, by hamowały maksymalnie), czy Hill Holder (przytrzymanie samochodu na hamulcu podczas ruszania pod górę, dzięki czemu auto nie stacza się do tyłu).

Systemy ESP i ABS stanowią standardowe wyposażenie m.in. wszystkich samochodów Skody, od najmniejszego Citigo począwszy.